تحلیل فضایی آلودگی هوای شهر تهران با استفاده از مدل‌‌ های اتولجستیک، اتولجستیک مرکزی شده و روش کریگینگ نشانگر

مقدمه: گسترش شهرنشینی و توسعه‌ فعالیت‌ های صنعتی به شدت باعث آلودگی هوای شهرها شده است که تهدیدی جدی برای سلامت افراد است. به همین علت آگاهی از کیفیت هوا در دوره‌ های زمانی و روند تغییرات آلاینده‌ های هوا در موقعیت ‌های مکانی می ‌تواند نقش مهم و موثری در مدیریت سلامت شهری و سیاستگذاری کاربری اراضی داشته باشد. هدف این مطالعه پهنه ‌بندی غلظت آلاینده‌ CO و تهیه نقشه احتمال رخداد آلودگی هوا برای این آلاینده‌، با استفاده از مدل‌‌ های اتولجستیک، اتولجستیک مرکزی شده و روش کریگینگ نشانگر برای شهر تهران بوده است. مواد و روش‌ ها: داده‌ های مورد بررسی در این پژوهش کاربردی شامل کلیه غلظت ‌های ثبت شده از آلاینده CO است که به ‌وسیله‌ ایستگاه‌ های سنجش آلودگی هوای شهر تهران در دی ماه 1390 اندازه‌ گیری شده ‌اند. تحلیل این داده ‌ها از روش ‌های کریگینگ نشانگر، مدل اتولجستیک و مدل اتولجستیک مرکزی شده صورت گرفت. جهت برازش این مدل‌ ها از نرم ‌افزارهای Arc Gis و R استفاده شد. یافته‌ های پژوهش: پیشگویی‌ های حاصل از این روش ‌ها نشان دادند که مناطق شمالی، شرقی و مرکزی شهر تهران از سایر نواحی شهر آلوده‌تر هستند. از بین روش‌ های مورد استفاده در این پژوهش، مدل‌ اتولجستیک مرکزی شده از توان پیشگویی بالاتری نسبت به روش کریگینگ نشانگر و مدل‌ اتولجستیک برخوردار بود. بحث و نتیجه ‌گیری: پیشنهاد می‌ شود که برای تحلیل داده‌ های دودویی از مدل اتولجستیک مرکزی شده استفاده شود. زیرا در این مدل با لحاظ شدن اثر متغیرهای توضیحی، پیشگویی ‌های دقیق ‌تری نسبت به روش کریگینگ نشانگر ارائه شد و از طرف دیگر اریبی موجود در اندازه احتمالات محاسبه شده با روش اتولجستیک، با کمک این روش رفع می‌شود.